FRANSIZ DEVRİMİ

[ŧ!kª]

BÜYÜK FRANSIZ DEVRİMİ
1789 Büyük Fransız Devrimi, burjuva sınıfın önderliğinde gerçekleşti. Fransız Büyük Devrimi sadece Fransa'yı değil, tüm dünyayı etkiledi. Karanlık ortaçağın, kutsal kitaba körü körüne itaat eden dogmatik düşünce yapısını, feodal ilişkilerin egemen olduğu ekonomik ve toplumsal yapısını yıkan, ''devlet benim'' diyen krallık rejimlerini ortadan kaldıran büyük devrim... Feodal derebeyler, baskıcı monarklar ve onlara destek veren kilise üçlüsünün hegemonyasını, mutlak egemenliğini temelinden sarsan ve yıkan büyük devrim... İnsanlığa özgürlük, adalet, kardeşlik, eşitlik kavramlarını, ulus devleti, cumhuriyeti armağan eden büyük devrim...


Marx’ın Fransa’da Sınıf Savaşları, Onsekizinci Brumaire ve Fransa’da İç Savaş adını taşıyan yazı ve kitapları 1789 Devrimi ile 1871 Paris Komünü arasındaki Fransız tarihinin (belli dönemlerinin) materyalist tarih anlayışı ile yazımıdır. Kendi tarih anlayışını Komünist Manifesto’da modern tarihin genel bir taslağını vermek için kullanan Marx, yukarıda andığım yazı ve kitaplarında ise aynı tarih anlayışını Fransa’da sınıf savaşları ve devrimler tarihini açıklamakta kullandı. Böylece Marx, bu yazı ve eserlerinde 1789-1871 arasındaki yaklaşık yüz yıllık Fransız tarihinin en kritik momentlerinin bir analizini verir bize. Alman burjuva devrimini ise aynı tarih görüşüyle Almanya’da Devrim ve Karşı-Devrim’de Engels anlatmaktadır.


Kısacası Marks-Engels, yaşadıkları dönemin tüm devrimlerinin (başarılı veya başarısız) tarihini materyalist bir görüşle tahlil ederek onlardan gelecek için dersler çıkardılar ve bu deneyimlerin ışığında kendi teorilerini daha da yetkinleştirdiler.


1789’dan önce Fransız devleti bir monarşiydi. Nüfusun ezici çoğunluğunu köylülerin oluşturduğu bir tarım ülkesiydi. Ama kentler doğmuş ve bu kentlerde yaşayan yeni bir kent toplumu oluşmuştu. 1789 burjuva devriminin esas kaynağı ve üssü bu kentlerdi.


Devrimden önce “Aydınlanma” adı verilen düşünsel (fikri, entellektüel) bir devrim yaşanmış ve bu dönemin akılcılık, milliyetçilik ve bireycilik (kişi hakları) gibi fikirleri öncelikle kentlerde tutunarak devrime katkıda bulunmuşlardı. Toplumun okur-yazar kesimlerinde bu dönemde bir fikirsel dönüşüm görülür. Fransız Devrimi’nin temel sloganı haline gelen “Liberty, Equality, Fraternity” (Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik) kavramlarını Aydınlanma düşünürleri koymuşlardı. Ulusçuluk olgusu da Aydınlanma döneminde gerçeklik kazandı. Fransa’da Aydınlanma denen evrenin en önde gelen düşünürleri Jan Jak Rouseau, Montesque ve Voltaire idiler. Amerikan Bağımsızlık Savaşı’nın etkisiyle 26 Ağustos 1789’da ilan edilen Fransız Devrimi’nin onyedi maddelik İnsan Hakları Deklarasyonu ilhamını demokrasi fikrinin babası olarak görülen Rouseau’nun fikirlerinden aldı (“Demokrasi” kavramı ilk kez antik Yunan’da doğmuştu, ama o sıra insan hakları diye bir kavram yoktu) . “İnsan hakları” kavramı Fransız Devrimi’nin buluşu olarak kabul edilir. ABD’de daha önce orta çıkmış olsa da bu kavramı evrensel bir sorun olarak gündeme sokan Fransız Devrimi olmuştur. Bu anlamda onu Fransız Devrimi’nin buluşu saymak yanlış değildir. 13. Yüzyıl İngiltere’sindeki “Magna Carta”nın “insan hakları” ile bir ilişkisi yoktur. Modern demokrasi anlayışını ve modern demokrasiyi doğuran Fransız Devrimi oldu.